از آنجایی که گستردگی بالایی در بازار ارز وجود دارد، افراد برای ورود به این بازار به اطلاعاتی نیاز دارند. در این مطلب به کالاهایی که به تخصیص ارز یا تامین ارز تعمیم داده میشوند میپردازیم تا به تفاوت تامین و تخصیص ارز پی ببرید. در ادامه با ما همراه باشید.
تامین ارز چیست؟
برای این که تفاوت تخصیص ارز با تامین ارز را بیان کنیم، اول باید روش های تامین ارز از سوی بانک مرکزی را بشناسید. این کار به دو روش انجام میشود.
روش اول: تامین ارز به واردات کالاهای اساسی مثل تجهیزات پزشکی، کالاهای استراتژیک به نرخ بانکی، مواد اولیه صنایع و انواع دارو تخصیص داده میشود.
روش دوم: با سیستم نیمایی، تامین ارز با نرخ بانکی نیمایی برای کالاهای دیگر صورت میگیرد.
خوب است بدانید که با استفاده از روش ارز نیمایی، وارد کننده کالا بعد از گرفتن کد سفارش میتواند به بانک های عامل یا صرافی ها مراجعه کرده و اقدام به خرید ارز با نرخ نیمایی کند.
تخصیص ارز چیست؟
یکی از اقدام های مهم دستگاه های دولت تخصیص ارز است که برای ارائه خدمات به تاجران و بازرگانان وارد کننده محصول به کشور، راهی آسان برای انجام مراحل واردات کالا ایجاد میکند تا تاجران را به انجام معاملات بین المللی تشویق کنند. به صورت کلی دستگاهی های دولتی تخصیص ارز تلاش میکنند که تا با فراهم آوردن بستری مناسب برای تاجران و بازرگانان داخلی، باعث سریع تر و آسان تر شدن واردات کالاها به کشور شود. خوب است بدانید با تخصیص ارز، دولت هزینه و سرمایه های اولیه واردات کالا را برای بازرگانان و سرمایه داران کاهش داده تا آنها راحت تر معاملات بین المللی را انجام دهند.
در واقع به خاطر بازار پر نوسان، بالا رفتن سریع قیمت و تورم، باعث افزایش ریسک انجام معاملات بین المللی بین تاجران شده و افراد کمتری به دنبال معاملاتی مثل واردات کالا و معاملات بین الملل میباشند، چرا که در این تجارت های بزرگ، چون ارز قیمت بالایی دارد، تاجران باید سرمایه زیادی برای خرید کالاهای وارداتی داشته باشند. به همین دلیل دولت با تخصیص ارز میخواهد تا بازرگانان و تاجران را به انجام معاملات بین المللی ترغیب کند.
تفاوت تامین ارز و تخصیص ارز چیست؟
تفاوت اول این دو مسئولیت تامین آنها میباشد، وزارتخانه ها مسئول تامین ارز و بانک مرکزی مسئول تخصیص ارز است. همچنین برای درک بهتر فرق تخصیص و تامین ارز باید چهار دسته از کالاها را بشناسید. همه کالاها به صورت کلی در چهار دسته با عنوان گروه های کالایی تقسیم بندی میشوند.
گروه اول از کالا های اساسی و مایحتاج مردم است که محاسبه آن به نرخ رسمی یورو صورت میگیرد. منبع تامین خرید این کالا ها از درآمد های نفتی میباشد که ارجاع به وزارت خانه های تهران را برای تایید نیاز دارند.
گروه دوم شامل مواد اولیه و واسطه ای است که تامین ارز آنها را از صادرات محصولات پتروشیمی، فولاد و مواد معدنی تامین میکنند که امکان آن به وسیله سامانه نیمایی فراهم شده است. خوب است بدانید که تبصره جدیدی برای کالاهای شماره دو آمده و میگوید که تخصیص ارز در این کالاها دقیق تر بوده و باید سرعت عمل بیشتری داشته باشد.
گروه سه گروهی است که امر واردات در آن ضروری بوده و برای خرید ارز در سامانه نیمایی، تفاوتی با گروه دو ندارد. کالاهای مصرفی بیشترین بخش این دسته میباشند.
گروه چهارم درباره کالاهایی است که به هر دلیلی واردات آنها غیرقانونی و ممنوع میباشد.
معرفی انواع ارز
برای آشنایی با تفاوت تامین و تخصیص ارز خوب است با انواع ارز هم آشنا شوید. برای افرادی که میخواهند محصولی را به کشور وارد کنند، نام ارز آشنا و پرکاربرد است. در واقع پولی که برای واردات بین دو کشور مبادله میشود باید قابل قبول باشد. در واقع ارز وسیله اصلی در مبادله کالا است. دولت ارز را صادر و توزیع میکند و به روش های مختلفی مثل تخصیص یا تامین ارز، باعث به گردش در آوردن اقتصاد در سطح بین المللی میشود. به این ترتیب هر ابزاری مثل سکه، طلا و اسکناس، به شکلی نوعی ارز به حساب می آیند.
ارز دولتی در رابطه با ارزهای دیگر به صورت همیشگی در حال نوسان بوده، چرا که این ارز یک ابزار پولی مهم برای مبادله کالا در سطح بین الملل است. ارز دولتی دارای انواع متفاوتی مثل ارز آزاد و دولتی است که افراد در ایران، در همه کسب و کارها با آن برخورد میکنند. به خاطر تحریم های کشورهای خارجی، دولت باید هزینه های سرسام آور تامین ارز را برای شهروندان کاهش دهد. به طوری که دولت به تخصیص و پرداخت ارز دولتی کرده است و این نوع ارز رونق بیشتر در بازارهای بین المللی هم داد.
ارز آزاد و ارز دولتی چیست؟
در سال ۱۳۹۶ به خاطر بالا رفتن قیمت دلار در بازار ارز، ارز دولتی رواج یافت. به ارزی ارز دولتی گفته میشود که از سوی دولت در مرکز مبادلات ارزی به افراد داده شده و دولت برای افراد حقیقی و حقوقی، با در نظر گرفتن شرایط خاصی، پایین تر از قیمت بازار آزاد به آنها ارز تخصیص میدهد. از جمله عواملی که باعث رواج ارز دولتی در مقایسه با ارزهای دیگر شده است، برداشته شدن بار مالی از روی دوش دولت و کمتر بودن قیمت آن نسبت به ارز آزاد است.
خوب است بدانید دولت با ارز دولتی میتواند روی کالاهای خاص وارداتی که مایحتاج مردم و مورد نظر دولت است، کنترل بیشتری داشته و با شرایط ویژه و به شکل محدود تری این ارز را برای برخی از کالاها تخصیص داده تا وارد کردن این کالاها برای بازرگانان و تاجران امکان پذیر شود. این نوع ارز قابلیت تبدیل به ارزهای دیگر را دارد. ارز آزاد در مقابل ارز دولتی قرار داشته و نرخ آن در بازار آزاد با در نظر گرفتن تقاضایی که توسط صرافی تعیین شده و به دست افراد میرسد. برای واردات همه کالاها ارز دولتی اختصاص نمییابد و از این جهت محدودیت دارد. فقط به کالاهای اساسی مایحتاج مردم ارز دولتی تخصیص میابد. از این کالاها میتوان تجهیزات و اقلام پزشکی و دارو را نام برد.
مراحل تخصیص ارز دولتی
همانطور که در ابتدای مطلب به تفاوت تامین و تخصیص اشاره کردیم، برای تخصیص ارز به کالاهای وارداتی، صاحب کالا یا نماینده او باید مجوز ورود کالا به کشور را بگیرد. برای این کار افراد به سازمان صنعت، معدن و تجارت مراجعه کرده و گواهینامه ورود کالا به کشور را میگیرند. برای دریافت این مجوز باید در سامانه ثبت سفارش ثبت نام کرده تا سازمان های مربوطه، اقدام اخذ مجوز ورود کالا برای وارد کننده کالا کنند. بعد از این که سازمان صنعت، معدن و تجارت و سازمان های مرتبط با آن تایید کرد، نوبت به انتخاب بانک عامل میرسد. به واسطه بین بانک مرکزی و وارد کننده بانک عامل میگویند، چون که صاحب کالا جز در موارد خاص امکان ارتباط مستقیم با بانک مرکزی را ندارد.
بعد از این که بانک عامل انتخاب شده و ثبت نام در سامانه جامع تجارت صورت گرفت، فرد باید گواهی ورود کالا یا همان ثبت سفارش را به بانک عامل بدهد. بانک عامل شماره مجوز را به بانک مرکزی ارسال کرده تا موجبات ترخیص ارز برای فرد مورد نظر فراهم شود. بانک مرکزی بر اساس اولویت، مجوز ترخیص ارز را برای کالاهای وارداتی میدهد. یعنی در مرحله تخصیص ارز بانک مرکزی، مشخص میشود که چه میزان ارز برای واردات کالا از کشور خارج میشود. همچنین ارز صرافی هم علاوه بر ارز نیمایی، آزاد و دولتی در کشور به فروش میرسند.
